admin Je kunt je vast wel een situatie herinneren waarbij je met je mond vol tanden stond. Een onfatsoenlijke behandeling in een restaurant, afgesnauwd worden door een collega terwijl je een relevante vraag stelde over de voortgang van de werkzaamheden of het verzoek van je baas deze week voor de derde keer over te werken. Op het moment zelf schieten de juiste woorden en de juiste toonzetting niet te binnen, een half uur later weet je precies wat je had moeten zeggen. Dat vervelende gevoel heeft te maken met onzekerheid in sociale situaties en gebrek aan zelfvertrouwen en assertiviteit.
Subassertief, assertief, aggresief
Slecht opkomen voor jezelf heeft een negatieve uitwerking op je leven. Door je lage zelfwaardering kunnen er in contact met andere mensen tal van problemen ontstaan. Wanneer je onvoldoende voor jezelf opkomt bij onenigheid, een ander gelijk geeft en jezelf voortdurend tekort doet noemen we dat subassertief. Subassertief staat tegenover agressief gedrag. Van agressief gedrag is sprake wanneer je lichamelijk of verbaal geweld gebruikt wanneer hiervoor jezelf opkomt. Hierbij is er sprake van het overschrijden van de grenzen van een ander. Assertiviteit zit tussen subassertiviteit en agressief gedrag in.
Assertiviteit
Assertiviteit is op een rustige en zelfverzekerde wijze voor jezelf opkomen, waarbij je de ander in zijn waarde laat. Assertiviteit gaat over het verwoorden van gevoelens en het stellen van grenzen: opkomen voor jezelf en vragen om steun uit de omgeving. Wanneer je assertief bent neem je een stevige houding aan, kan je goed omgaan met kritiek en uit je emoties. Assertiviteit vraagt dus om balans en beheersing van gedrag, anders schiet je door naar agressief gedrag. Assertiviteit bestaat uit een verbaal en non-verbaal deel.
Assertiviteit in 4 stappen
Stap 1: het uitspreken van gevoelens
Het is belangrijk dat je leert je gevoelens uit te spreken tegenover een ander. Die ander is zich mogelijk niet bewust van zijn gedrag en wat dat bij jou teweeg brengt. Vaak neemt de ander ruimte in die jij hem biedt. In deze stap uit je je en informeer je de ander. Dit kan leiden tot ander gedrag bij de ander of een gezamenlijke oplossing. Voorbeelden van wat je kunt zeggen wanneer iemand jou overstijgt:
- “Ik vind het vervelend dat …”
- “Het stoort me dat …”
- “Ik vind het niet prettig dat … “
Stap 2: uitgaan van jezelf In het benoemen van het gedrag van een ander
Door het gedrag in neutrale maar duidelijke woorden te beschrijven kan de ander het niet opvatten als een aanval, kritiek of een beoordeling. Je spreekt de ander dus aan op zijn concrete gedrag en niet op zijn persoon, zoals wel gebeurt bij: “jij bent ook altijd”, “jij bent een ….” en “jij bent nooit …. “
- “Ik vind het vervelend dat …”
- “Ik voel me onder druk gezet doordat …”
- “Ik heb er last van dat …”
Stap 3: het noemen van de gevolgen van dit gedrag voor jou
Gevoelens uiten is belangrijk bij het verminderen van subassertiviteit. Daarnaast is het belangrijk dat je de gevolgen noemt die het gedrag van een ander bij jou teweeg brengt. Daarmee worden stap 1 en 2 onderbouwd. Valkuil bij stap 3 is dat je in de verontschuldiging gaat zitten.
- “Ik vind het vervelend dat je zo laat actie onderneemt, omdat de deadline in oktober ligt”
- “Ik heb er last van dat je zit te roken, het slaat op mijn stem”
Stap 4: zeggen wat je van de ander wil
- “Ik heb last van de rook, wil je die sigaret uitmaken?”
- “Als je me in de rede valt, kan ik mijn verhaal niet afmaken”
- “Als jij je aan je deadline houdt, kan ik ook verder met mijn werkzaamheden”
Nee leren zeggen
Aardig gevonden willen worden levert zelden door respons op waar je op lange termijn behoefte aan hebt. Wanneer je aardig gevonden wilt worden, dan loop je de kans door anderen overvraagd te worden. De zelfwaardering loopt terug en het zelfvertrouwen lijdt eronder.
Grenzen
“Nee” zeggen gaat over het aangeven van grenzen. In het ideale geval bewaak jij je grenzen. Je voorkomt dat anderen over je grens heen gaan en gaat zelf ook niet over andermans grenzen. In werkelijkheid zul je merken dat je snel in gaat op hulpvragen, zelfs wanneer die niet eens gesteld worden. Je stelt anderen niet graag teleur en wil conflicten vermijden. Dikwijls ben je een helper die van nature iedereen te vriend wil houden. Je bent meegaand en trekt werk naar je toe.
Wanneer je moeilijk ‘nee’ kunt zeggen ben je vaak subassertief en ook heel loyaal naar anderen. Je arbeidsethos en verantwoordelijkheidsgevoel zijn groot. Met als gevolg dat geen nee kunnen zeggen je energiebalans scheef trekt en je zelfvertrouwen onderuit haalt.
Nee leren zeggen
Stap 1: vraag bedenktijd en zeg dat je erop terugkomt (en dat ook doen). Maak In de tussenliggende tijd een afweging van de voor- en nadelen.
Stap 2: Wanneer het niet goed voelt, zeg je vervolgens nee. Er is een aantal manieren om nee te zeggen. Je kunt:
- nog meer uitstel vragen en zeggen dat de vraag stellen er later op terug kan komen
- doorverwijzen. Zeggen dat je het niet kunt en een andere persoon adviseren die dat wel kan
- de vraagsteller verbinden met mensen die beter in de materie zitten
- de sociale kaart trekken: als ik jou help, moet ik anderen teleurstellen
- luid en duidelijk ‘nee’ zeggen
Stap 3: Wanneer je nee hebt gezegd, moet je er vooral geen spijt van hebben. Maak je ook niet druk over wat iemand van je vindt nu je nee hebt gezegd.
- Luisteren naar het gevoel
Bij een hulpvraag zegt een grote groep mensen niet graag nee. Ze voelen wel dat ze het eigenlijk niet willen doen, maar worden afgeleid door de overweging “ja maar ….” Ze zien zichzelf wellicht als onmisbaar: “als ik het niet doe, gebeurt het niet”. Als jij je in deze overtuigingen herkent, is het goed om je te realiseren dat je altijd het recht hebt nee te zeggen en je hier niet schuldig over te voelen.
- Kijk hoe anderen het doen
Anderen zeggen ook regelmatig nee, kijk eens hoe ze dat doen. En kijk naar de reactie van degene die het nee te horen krijgt. Hoe reageer jezelf als je nee te horen krijgt op een verzoek van iemand anders? Vind je dat vervelend? Heeft het (ook) te maken met de manier waarop nee wordt gezegd?
Wil jij ook leren hoe assertiever wordt? Plan dan nu een gratis Bevrijd Jezelf van je Eetstoornis Sleutelgesprek in en dan gaan we samen onderzoeken waar je tegenaan loopt en hoe ik je hierbij kan gaan helpen.
Bron: Laudius
