admin We hebben allemaal weleens met jaloezie te maken (gehad). Je vriendin krijgt een hoger cijfer op school, je collega krijgt de promotie die jij graag had gewild of je ex krijgt een nieuwe relatie. Een beetje jaloezie is helemaal niet zo erg. Maar wat als het je zo overspoelt dat het je gemoedstoestand en relatie met anderen negatief beïnvloedt?
Waarom is iemand jaloers?
Mensen die jaloers zijn, zijn dat omdat jij iets hebt (of kunt) wat hen ontbreekt. Het probleem is dat sommigen daar niet mee om kunnen gaan. Het zou makkelijk zijn als ze gewoon zouden zeggen: “Ik ben jaloers, want jij hebt iets wat ik niet heb.” Maar dat is te moeilijk, want daarmee geven ze toe dat ze – in hun ogen – minder zijn dan jij. Dus gooien sommige mensen het op een andere toer. Ze kraken je af, maken je belachelijk, halen je naar beneden en bekritiseren je. In je gezicht, tegenover anderen en zelfs openbaar op social media. De kern van jaloezie is onzekerheid. Het is een gebrek aan zelfvertrouwen.
Jaloezie versus bewondering
Jaloezie is eigenlijk het valse zusje van bewondering. Bewondering zegt: “Ik vind het fantastisch dat je dat doet!” Jaloezie zegt: “Het irriteert me mateloos dat jij het zo fantastisch doet, want dan doe ik het automatisch minder.” Jaloezie is bewondering, omgeslagen in zelfkritiek. En wie niet om wil gaan met zelfkritiek, zoekt iemand anders om te bekritiseren. Het gaat om vergelijken. In een ideale wereld is iedereen blij voor je en gunt je het beste. In de praktijk zie je veel jaloezie omdat we ons continu vergelijken met anderen.
Vergelijken
In de kern komt jaloezie voort uit twee negatieve belemmerende overtuigingen. De eerste is: “Ik ben niet goed genoeg.” Daardoor ga je jezelf vergelijken met andere mensen. En als die mensen het beter doen of hebben dan jij, dan word je jaloers. Want zij zijn wie jij (op dat gebied) wilt zijn. Of zij hebben wat jij wilt hebben. De tweede is: “Ik heb niet genoeg. Ik wil meer.” Daardoor wordt er ook weer vergeleken met andere mensen die genieten van de spullen en ervaringen die je zelf niet hebt. Jaloezie is het gevolg. Jaloezie kan zich uiten in elk gebied van ons leven: materiële bezittingen, succes in relaties en persoonlijke prestaties of uiterlijk.
Verantwoordelijkheid nemen en keuzes maken
Als iemand anders op jou jaloers is, kan dat veel stress en spanning geven. Bepaal voor jezelf met wie je wilt omgaan en hoe je je wilt voelen. Neem afstand van mensen die je naar beneden halen door jaloers op je te zijn. Met zo’n relatie schiet je niets op. Als je zelf regelmatig jaloers bent, besef dan dat dit je persoonlijke groei blokkeert. Jaloezie hoort niet thuis bij iemand die mentaal sterk is. Werk aan je zelfvertrouwen! Hoe sterker je in je schoenen staat, hoe minder jaloezie je ervaart. Jaloezie is immers een uiting van angst, onzekerheid en schaarste. Hoe meer je vertrouwt op jezelf, jezelf respecteert en waardeert wat je hebt, hoe minder behoefte er zal zijn aan jaloezie. Als jij jaloezie ervaart, stap dan uit de slachtofferrol en neem zelf de verantwoordelijkheid om er constructief mee om te gaan. De volgende punten helpen je daarbij.
Emoties doorvoelen
Emoties zoals jaloezie wegdrukken heeft geen zin. Ze zijn er niet voor niets. Hoe harder jij je best doet het weg te duwen, hoe meer energie het je kost. Bovendien kan het zijn dat je dat op een gegeven moment niet meer volhoudt en ineens verbaal uithaalt naar de ander. Het werkt beter om even bewust stil te staan bij je gevoel, door er met je aandacht heen te gaan. Waar voel je de jaloezie? En heeft dat gevoel een kleur? Beweegt het of staat het stil? Is het gevoel groot of klein en heeft het een vorm? En als het een symbool zou zijn, wat voor symbool zou het dan zijn en wat zou het tegen je willen zeggen? Door op deze manier bewust met je aandacht naar je emotie te gaan, krijgt het ruimte. Het kan dan ook weer wegebben als het door jou gezien en ervaren is.
De angst of het verlangen achter de jaloezie
Elk gedrag heeft een onderliggende positieve intentie. Zo ook jaloers gedrag. Dat betekent dat het gedrag zelf destructief kan zijn, terwijl de intentie die aanleiding geeft tot dat gedrag positief is. Het wil zorg dragen voor één van de zes menselijke basisbehoeften. Bijvoorbeeld veiligheid, liefde of erkenning. Om beter om te gaan met jaloezie is het belangrijk om je intentie te scheiden van je jaloerse gedrag. Wat is de positieve intentie (de behoefte) die achter jouw jaloezie ligt? Misschien vertelt jouw jaloezie je wel dat je bang bent de ander kwijt te raken, waardoor de basisbehoefte liefde en veiligheid in het geding komen. Jaloezie probeert je hiervoor op een niet zo constructieve manier te beschermen. Als je helder hebt wat de onderliggende intentie is, kun je andere, meer helpende manieren zoeken om deze basisbehoeften te vervullen.
Wees nieuwsgierig en ga op onderzoek
Ga verder op onderzoek uit door jezelf de vraag te stellen: “Wat maakt dat ik nu zo jaloers ben?” Het gevoel en het jaloerse stemmetje is er vaak niet voor niets; het wilt gehoord worden en je iets vertellen over jezelf. Jaloezie gaat niet altijd over de ander, maar vaker over jou. Misschien ben je jaloers omdat je niet tevreden bent over je eigen baan. Of zit je zelf niet lekker in je vel, waardoor je jaloers wordt als je beste vriend of vriendin er stralend uit ziet. Schrijf je gedachten uit en blijf doorvragen, zodat je bij de kern van je jaloezie komt. Als je de kern helder hebt, is dat waarmee je aan de slag kunt gaan. Je zult zien dat de jaloezie geleidelijk aan zal verminderen en het een behulpzame spiegel kan zijn.
Welk verhaal vertel jij jezelf?
Onze gedachten over een situatie zijn niet per definitie nauwkeurig of correct. Dat betekent ook dat het veelal niet de situatie zelf is die hevige jaloezie opwekt. Het zijn vaker de gedachten die je over een bepaalde gebeurtenis of situatie hebt. Vraag jezelf daarom altijd eerst af wat je aan jezelf presenteert als je jaloezie ervaart. Welk verhaal vertel je jezelf? Is dit gebaseerd op feiten, of op aannames?
Bekijk de situatie vanuit een ander perspectief
Op het moment dat je jaloezie ervaart is de kans groot dat je negatief aan het ‘filteren’ bent. Als je filtert, kijk je maar naar een klein deel van een hele situatie (selectieve waarneming). Je ziet alleen nog maar bewijzen die de jaloezie bevestigen. Hoe zou het voor je zijn om dit eens om te draaien? Als je beter wilt omgaan met jaloezie, helpt het om je blik te verruimen. Dit doe je door je aandacht bewust te richten op bewijzen die de andere kant laten zien. En die daarmee een grotere weergave van de werkelijkheid mogelijk maken. Je gaat eenzelfde situatie vanuit een ander perspectief zien, waardoor jaloezie direct kan verminderen.
Projectie van je binnenwereld op de buitenwereld
Op het moment dat je (hevige) jaloezie ervaart, is de kans groot dat je aan het projecteren bent. Daarbij projecteer je wat er in jou leeft op de buitenwereld. Stel dat jij jezelf niet de moeite waard vindt, dan ga je er al snel vanuit dat je partner dat ook niet vindt en dus wel vreemd zal gaan. Wil je beter omgaan met jaloezie in bijvoorbeeld een relatie? Kijk dan altijd eerst goed naar welke emoties of dingen van jezelf jij op de ander projecteert. Op het moment dat je je bewust bent van je projecties, hoef je je er niet meer door te laten leiden. Je kunt dan kiezen om aan je eigen pijnpunten te werken en ze eventueel met de ander open te bespreken.
Het gras is groener daar waar jij het water geeft
Jaloezie voedt zich met jouw eigen onzekerheid of negatieve zelfbeeld. Als je niet positief denkt over jezelf of niet in jezelf vertrouwt, ervaar je dat anderen beter, mooier, slimmer, zekerder zijn dan jij. Dit kan dan het gevoel van angst, en daarmee jaloezie oproepen. Echter, het gras is niet groener aan de overkant, het gras is groener daar waar jij het water geeft. Door te werken aan je eigen onzekerheid of negatieve zelfbeeld, zul je automatisch ook beter omgaan met jaloezie en onzekerheid.
Overwin je interne criticus
Herken je het geniepige stemmetje dat dingen tegen je zegt die je jaloers maken? En dat zo graag vasthoudt aan oude overtuigingen die je niet meer dienen? Dan hebben we goed nieuws; je kunt dat stemmetje namelijk minder macht geven. Daarover lees je meer in mijn blog over de interne criticus.
Zoek hulp
Blijf je ondanks de bovenstaande tips toch in het gevoel van jaloezie hangen? Mijn online programma “Road to Recovery” geeft je veel handvatten en tools om te werken aan je onzekerheid en daarmee je jaloezie. Je kunt ook een 1-op-1 coaching traject bij mij volgen. Wellicht tot snel!
Bronnen: newstart.nl, hetnlpinstituut.nl
