admin Een verslaving is een complex psychologisch en fysiologisch proces die zich manifesteert in elk gedrag waar iemand verlichting in vindt en dus naar verlangt op de korte termijn, maar negatieve gevolgen ondervindt op de lange termijn en niet opgeeft ondanks de negatieve gevolgen. In bovenstaande zin heb ik het over elk gedrag, elke verslaving. Dat kan betrekking hebben op voeding, beweging, drugs, roken , alcohol, seks, gokken, geld uitgeven, werk, social media, gamen, etc.
Een mens heeft twee fundamentele overlevingsbehoeften. De eerste is hechting (attachment). Hechting heeft betrekking op de nabijheid van een ander mens om verzorgd te worden, of om voor een ander te zorgen. Wij mensen zijn wezens van hechting. We moeten ons verbinden en hechten, omdat we anders niet overleven. Als er niemand gemotiveerd is om voor ons te zorgen, als wij ons niet kunnen hechten, dan kunnen we niet overleven. Wij mensen zijn daarin een van de meest hulpeloze dieren op aarde. Als we geboren worden dan duurt het zeker 7 jaar, al dan niet langer, voordat je een beetje zelfstandigheid kunt hebt. Als kind ben je voor je overleving afhankelijk van je ouders/verzorgers. Het is voor jou als kind daarom cruciaal om de hechting met je ouders/verzorgers in stand te houden.
De interne opiaatchemicaliën van het lichaam, zoals endorfine, moeten de hechting vergemakkelijken. Als er sprake is van stress en trauma in de vroege kindertijd, ontwikkelen deze endorfinesystemen zich niet. Wanneer mensen dan een verslaving gaan inzetten, voelt dat voor hen als een warme, zachte knuffel. Ze voelen voor het eerst liefde en verbondenheid. Daarom is het zo krachtig. Hechting is geen onderhandelbare behoefte, maar een essentiële.
Naast hechting is er een tweede behoefte, namelijk authenticiteit. Authenticiteit betekent verbonden zijn met jezelf. Weten wat we voelen en daarnaar kunnen handelen. Onze onderbuikgevoelens of intuïtie. Tot een paar honderd jaar geleden leefden mensen niet in steden en huizen. We leefden in het wild. Hoe lang kun je in het wild overleven als je niet verbonden bent met je onderbuikgevoelens? Niet erg lang. Als je je verstand gaat gebruiken in plaats van je gevoel, overleef je het gewoon niet. Authenticiteit is dus is ook een essentiële overlevingsbehoefte.
Hechting en authenticiteit zijn overlevingsbehoeften. Maar… wat gebeurt er als je authenticiteit je hechtingsrelaties bedreigt? Bijvoorbeeld: als tweejarige word je bijvoorbeeld boos, omdat je dat koekje niet krijgt voor het avondeten. Maar je ouders kunnen niet omgaan met boosheid, omdat ze zijn opgegroeid in gezinnen waar woede heerste. Ze zijn doodsbang voor het uiten van boosheid, dus geven ze je de boodschap dat goede kinderen niet boos worden. De boodschap die je krijgt is niet dat goede kinderen niet boos worden, maar dat boze kleine kinderen niet geliefd worden. Omdat je ouders nu chagrijnig zijn. Ze kijken je niet aan, ze praten op een harde manier tegen je en er wordt niet van je gehouden. Je ervaart geen liefde op dat moment. Maar je moet gehecht blijven. Raad eens wat je gaat onderdrukken? De authenticiteit, elke keer weer.
Dit nemen we mee naar ons volwassen leven. We willen de verbinding met andere mensen vaak koste wat kost in stand houden, ook al verliezen we onszelf daarin. We gaan mee in wat anderen willen, daar waar we zelf eigenlijk iets anders willen. We doen en laten dingen omwille van een ander. Omdat je bang bent om dat die persoon je dan niet meer leuk of aardig vindt. Omdat je bang bent om die persoon kwijt te raken als je kiest voor wat jij wilt. We houden vast aan de verbinding met de ander, ook al is dat misschien niet (meer) het beste voor ons.
Zo verliezen we de verbinding met onszelf en onze intuïtie. Vreemd genoeg wordt juist die dynamiek, die essentieel is voor de menselijke overleving in een natuurlijke omgeving, nu een bedreiging voor onze overleving in deze moderne omgeving waar authentiek zijn een bedreiging is voor hechting. We geven onze authenticiteit op en dan vragen we ons af wie we in godsnaam zijn en wiens leven dit is. Wie ben ik werkelijk?
Dat is waar de herverbinding moet plaatsvinden. Dat is waar de genezing plaatsvindt, het is met die herverbinding. Maar door dat tragische conflict in de kindertijd tussen authenticiteit en hechting, verliezen we onszelf en verliezen we onze verbinding met onze onderbuikgevoelens. Dit leidt tot de kwestie van trauma. Want het is één ding om te erkennen dat dit alles zijn oorsprong vindt in pijn uit de kindertijd, het is iets heel anders om die pijn te transformeren. Daarvoor moeten we begrijpen wat trauma is.
Mensen denken vaak dat een trauma iets is wat je overkomt. Trauma is een scheiding als je klein bent. Trauma is de depressie van je moeder. Trauma is ruzie tussen je ouders. Trauma is verlies. Ga zo maar door. Maar dat zijn niet de trauma’s. Deze gebeurtenissen zijn traumatisch. Trauma is niet wat je overkomt. Trauma is wat er in je gebeurt. Als gevolg van deze traumatische gebeurtenissen raak je losgekoppeld van je emoties en je lichaam. Je hebt moeite om in het huidige moment te zijn en je ontwikkelt een negatieve kijk op je wereld en jezelf. En een defensieve kijk op andere mensen.
De verslaving is niet het primaire probleem. Het is een poging om een probleem op te lossen. Dan is de echte vraag: hoe is het probleem ontstaan? Het is altijd geworteld in een jeugdtrauma. De verslaving is een poging om met de gevolgen van het jeugdtrauma om te gaan. Dat doet het tijdelijk, terwijl het op de lange termijn nog meer problemen creëert.
Het gaat er niet alleen om om te herkennen wat er 10, 15, 30 jaar geleden is gebeurd, maar om de manifestaties ervan in het heden te herkennen en ze te overstijgen. Hoe doe je dat? Door opnieuw contact te maken met jezelf. Door het herstellen van de verbinding met je lichaam en met je emoties. Als je dat eenmaal hebt gedaan, als je deze dingen weer hebt gevonden, dan heb je wat we herstel noemen.
Wat betekent het om iets te herstellen? Het betekent het terugvinden. Wat is het wat mensen vinden als ze herstellen? Ze vinden zichzelf. Het verlies van zichzelf is de essentie het trauma. Het echte doel van verslavingszorg, geestelijke gezondheidszorg, elke vorm van healing, is het herverbinding.
Aan iedereen die worstelt met verslaving. Je bent niet alleen. De weg naar herstel begint met het herstellen van de verbinding met je ware zelf. Wil je zelf effectieve stappen zetten naar herstel en de verbinding met jezelf? Dan verwijs ik je graag naar mijn online programma Road to Recovery of één van mijn coaching trajecten.
